Wanneer ik de trap op loop naar zijn appartement, doet zijn vrouw Tania de deur open. Hond Eddy trippelt enthousiast de trap af en springt tegen me op. Hij besnuffelt en likt me uitbundig. Tania lacht en zegt: ,,Ik neem hem zo mee naar buiten hoor”. Huize Brusselmans ziet er sober uit. Alles in zijn woonkamer heeft een functie, lijkt niet ter opfleuring van het huis. De muren zijn wit en er zijn enkel wat boeken te vinden op de koffietafel. Ik neem plaats op de bank. Eddy lijkt onvermoeibaar: Hij springt op mijn rug, likt, glijdt uit, drentelt nog wat rond en geeft het dan op. Met een zucht gaat hij op de koffietafel liggen. ,,Wil je wat drinken?” vraagt Brusselmans. Ik hoef niets. Hij kijkt Tania vragend aan. Ze gaat koffie zetten. Brusselmans weet niet hoe het apparaat werkt. Hij lacht naar zijn lief en steekt dan een sigaret op.
De thematiek in het werk van Brusselmans is bekend: liefde, dood, angst en verveling. De verveling van de personages in zijn boeken ontstaat meestal door een voortslepende leegte in hun leven. De personages pogen die verveling te bestrijden door middel van hyperconsumptie, wilde feestjes en ‘oppervlakkige’ seks. Of ze dit doel daadwerkelijk bereiken, is nog maar de vraag. De banaliteit van het bestaan waar zijn personages dagelijks mee kampen, is bij Brusselmans misschien minder drukkend aanwezig; leegte en angst ervaart hij zeker wel. Liefde en de dood zijn – naar eigen zeggen – tenslotte de enige dingen die niet banaal zijn. Inspiratie voor zijn boeken haalt hij uit zijn eigen omgeving en de media. Op basis daarvan bestempelt hij menigeen, of zelfs bijna iedereen, tot ‘idioot’.
Wat maakt die mensen zo idioot?
“Wat een mens tot een idioot maakt, is dat hij ondanks de perfecte omstandigheden er toch niet in slaagt om een leven te leiden dat enige waarde heeft. ”
Hoe kunnen ze een leven leiden dat wel waarde heeft, volgens u?
,,Zeg gewoon: “Sorry, maar ik stel niks voor.” Daar heb ik respect voor. Want ik stel zelf ook helemaal niets voor. Altijd dat gejakker naar geld, succes en vakantie. Het niet in de hand hebben van het eigen ego, en toch altijd meer willen zijn dan je bent en daar op een idiote manier uiting aan te geven. Als je in de kroeg staat, en je zegt: ,,Mijn been is gebroken”, dan is er altijd iemand en die heeft twee benen gebroken. Er zijn er zelfs die drie benen hebben gebroken. Er komt dan een verhaal waarmee ze mij willen overtreffen, maar dan denk ik: jij bent gewoon een idioot. Probeer je even in te leven in mijn situatie.” ,,Kijk” zegt hij, na even nagedacht te hebben, ,,daar komen veel conflicten uit voort en veel idioot gedoe. Ze pompen allemaal hun eigen ego’s op, en dan wordt het een soort strijd. “Kijk eens hoe moeilijk is het heb, en hoe fantastisch ik desondanks toch ben.” Dat vind ik idioot. Als het aan mij ligt, hè, vertel ik nooit wat over mezelf.”
In een vorig interview stelde u dat u schrijft om u zelf staande te houden. Dat u als het ware een andere wereld schept waarin u graag vertoeft.
Paradoxaal genoeg zijn de personages in uw boeken ook vaak zulke ‘idioten’. Verkeert u op een of andere manier dan toch graag in die wereld?
,,Als ik schrijf, is mijn werkelijkheid vooral zeer gereduceerd. De mensen in mijn omgeving zijn vaak van die banale simpele mensen die er op geen enkele manier uitspringen, dus dat is ook mijn biotoop die ik het beste ken.”
Waarom vindt u – vrijwel alles - banaal?
,,Kijk” zegt Brusselmans, terwijl hij wederom een sigaret op steekt ,,Mijn laatste boek, Een dag in Gent, wat gebeurt er dan: je woont in de Westerse democratische wereld - die steeds kleiner wordt, maar goed. Dan is alles banaal, ik bedoel: we hoeven niet te creperen van de honger, we wonen allemaal, we hebben allemaal verwarming in de winter, we hebben een uitkering of een salaris. En wat zijn dan de problemen die we hebben?! Oeh, mijn auto is kapot, of mijn vriendin heeft problemen met haar vriendje. Dus alles wat dagelijks gebeurt, is redelijk banaal.”
Ineens is Brusselmans afgeleid en roept: ,, Eddy, homo!” Eddy dartelt namelijk door de woonkamer met een rood strikje om zijn nek. ,,Joh, kijk eens dat jasje! Oh mooi, Eddy, mooi.’’ Brusselmans schiet in de lach. ,,Tania vindt Eddy een macho, ze wil hem wat vrouwelijk maken. Daarom heeft Eddy ook roze voerbakken.” Hij glundert. Tania roept: ,,Morgen is het wereld AIDS-dag.” Brusselmans schiet weer in de lach en zegt: ,,Ah, vandaar die rode strik.”
Brusselmans hervat zijn betoog. ,,Ik ben er van overtuigd dat iedereen gelijk is, want tenslotte moeten we – hoe banaal ook – allemaal naar het toilet. Eigenlijk is iedereen idioot, maar de een wat minder dan de ander. Je hebt de goede en de foute idioten, de simpele en de niet-simpele mensen: de simpele mensen hebben ruzie over zulke banale dingen. Het is net als je niet simpel bent, zoals ik bijvoorbeeld, in alle bescheidenheid. Dat je al die dingen vermijdt. Het leven is het vermijden van conflicten. Je bent omringd door gevaarlijke gekken, en alles is een samenzwering van idioten.”
Zou u af en toe niet even zo simpel willen zijn?
“Het bezig zijn met de vraag naar de zin van het leven, is minder idioot dan je bezig houden met een ruzie met je buurman. Ook al is het misschien prettiger om je bezig te houden met de banale problemen van de simpele mensen: ik zit liever met mijn problemen dan met hun problemen.“
U bent dus geïnspireerd door mensen – en idioten - uit het dagelijks leven. Eigenlijk maakt u zo goed als iedereen belachelijk, en met name de belevingswereld van veel hedendaagse jongeren. Verbaast het u dan niet dat relatief veel jongeren uw boeken lezen ?
,,Ja, maar ook veel meer jongeren niet. Veronderstel dat ik 5000 jongeren aantrek. Dan zijn er nog altijd 50.000 die denken: verrek, dat wil ik niet lezen, hij maakt mij belachelijk of hij maakt mijn moeder belachelijk.”
Denkt u dat het werkelijk zo gaat? Lezen wordt vaak wel gezien als een vermoeiende vorm van vermaak.
,,Ja, daarom lach ik daar ook vaak om en zeg ik: ,,Jullie zijn lege nietsnutten die nog te lam zijn om een goed boek te lezen.” Anderzijds worden mensen wel eens graag belachelijk gemaakt. Het is ook nog maar de vraag of ze het door hebben, misschien denken ze: ik word niet belachelijk gemaakt maar mijn vriend wel, of mijn buurman,
dan vergeten ze even dat die buurman precies hetzelfde zegt.”
Maar u heeft er geen bedoeling mee? In een vorig interview zei u dat u voorheen weliswaar schreef met een maatschappijkritische ondertoon, maar nu alleen nog gebruik maakt van humor ‘om de humor’?
“Ja, want een kunstenaar kan de wereld niet redden. Ik had vroeger die romantiek van dat besef wel, ik dacht soms wel dat ik iets kon veranderen. Maar dat is niet zo: geen enkel boek zal ooit iets veranderen. Vooral omdat die mensen die boeken ook niet lezen. Je preekt altijd voor eigen kerk. Dus ik richtte me eigenlijk tot mensen die nooit een boek lezen, wat contradictoir is, want mijn boek zullen ze ook niet lezen. Geen enkel boek zal ooit iets veranderen.”
U zegt: ,,Ik preek voor eigen kerk”, maar die is behoorlijk vol aangezien u relatief veel boeken verkoopt (ongeveer 20.000 per titel, red.)
“Nou, mijn boeken zijn ook niet geschikt voor een zeer groot publiek, je moet mee- kunnen en bereid zijn je te laten beetnemen als lezer, een hoop bullshit lezen en met – eigenlijk – onmenselijke personages meeleven. En er zijn maar heel weinig mensen die dat kunnen.”
Nooit het idee gehad om eens een ‘bestseller’ schrijven?
“Ik heb geen ambitie meer als schrijver. Behalve mijn tijd uitzitten. Tania zegt wel eens: “Schrijf eens een bestseller”. Tania leest ook Chicklit, dat is literatuur door en voor chicks. Tania leest dat, en beseft dat dat geen topliteratuur is, en zegt tegen mij: “Jij zou heel goed zo’n boek kunnen schrijven.” Maar ik zou dat niet kunnen, omdat ik niet aan pagina 5 geraak van die shit. Ik wil die shit niet schrijven, weet je wel.”
U heeft het wel geprobeerd?
“Ik heb al duizend keer geprobeerd een ander boek te schrijven: een familiegeschiedenis, een oorlogsroman. Ik kan duizend plots verzinnen, maar ik heb er geen zin in. Dan kan ik me niet vermaken. Dat is mijn literatuur niet. Die chicklit, dat kan elke schrijver schrijven, en dat onderscheidt literatuur van al die shit. Maar ik zou niet weten hoe ik een bestseller moet schrijven. Maar Arnon Grunberg weet het ook niet hoor, want hij schrijft Tirza en verkoopt 500.000 exemplaren, maar dan schrijft hij Onze oom en dat loopt voor geen meter. Hoe komt dat? De gouden formule bestaat niet, en dat is maar goed ook. Want het zo een ramp zijn als iedereen een bestseller zou schrijven.”
Voor vragen over dit interview, stuur een mail naar Amy van den Berg
This page was created by Erik 'PalmBoy' RAEYMAEKERS
created on 15-11-2009 - last updated on 15-11-2009
You're visiter number since 15-11-2009